Những ngày vừa qua, thị trường logistics đang xôn xao về cước vận tải biển quốc tế tăng đột biến - gấp 6-10 lần trước đây mà nguyên nhân đang được đưa ra là "Thiếu vỏ container". Đó chỉ là nguyên nhân bề mặt mà cốt lõi nguyên nhân nằm ở hai yếu tố: i) Sự bất cân đối về luồng di chuyển container do ảnh hưởng của đại dịch ii) Sự thiếu đầu tư các giải pháp và công nghệ để tối ưu hóa sử dụng vỏ container cục bộ. Giá cước tăng chỉ phản ánh cung ít, cầu cao, như quy luật cơ bản của Kinh tế học.
Mở rộng vấn đề ra, một thực tế trong 10 năm qua là mặt bằng giá thuê kho ở Bình Dương - Đồng Nai - Hồ Chí Minh tương đối ổn định (điều khoản tăng giá trung bình khoảng 3-5%/năm). Mặt bằng giá thuê kho ở khu vực Sóng Thần - Bình Dương, loại kho không dock, không kệ trung bình tầm 60-80k, (kho có kệ tính tiền theo CBM). Đó là mặt bằng giá kho được thiết lập chủ yếu ở góc độ "cost-based" hơn là "Value-based", nghĩa là hồi xưa mua miếng đất giá X, cộng hết chi phí xây dựng là Y, quy đổi ra X+Y + margin ra chi phí, phân bổ trên diện tích cho thuê kho, thì ra đơn giá, và thường hợp đồng Kho là nhóm Contract logistics, term 2-3 năm và biến động giá là fixed trước đó. Khi các tay chơi lớn như GMD, TCL, TSM, VFC, STG, ITL, TBS, U&I.. định hình mặt bằng giá kho thì đó chính là giá based của thị trường, nghĩa là muốn bán cao hơn cũng ko được vì sẽ có nhà cung cấp khác offer giá thấp hơn.
Sau năm 2020, có nhiều thông tin mới mà chúng ta phải lưu ý:
1. Việt Nam nổi lên là điểm sáng về kinh tế ở châu Á. Sự gia nhập của các tay chơi lớn về hạ tầng logistics như Warburg Pincus (BW Industrial), Logos,.. là chỉ báo của việc chuẩn bị này. Và Giá thuê kho của BWI hiện nay như thế nào thì chắc mọi người cũng dễ biết. Đó sẽ là mặt bằng giá mới để anh em làm dịch vụ logsitics cần biết để có cơ sở trao đổi với khách hàng. (anh em cứ đóng vai clients là có giá hết à).
2. DHL Supply chain đã rất khôn ngoan khi đi trước với mô hình "ứng tiền xây kho, thuê lại giá fixed trong 20 năm" ở một đơn vị logistics lớn ở Bình Dương (Ai cũng biết nên khỏi nói tên). Tương tự như vậy, FM Logistics, Rhenus Logistics.. cũng đi theo mô hình này trong hợp tác với An Bình Logistics. Và đây sẽ là xu hướng để các 3PL nước ngoài hợp tác sâu với các Landlords đơn thuần và "lock" giá thuê kho đầu vào. Họ đã nhìn trước câu chuyện mặt bằng đẹp đã hết và chủ động đi trước.
3. Các DN logistics lớn ở Việt Nam đã dịch chuyển từ model "xây kho, cho thuê vỏ kho" trước đây qua Nhà cung cấp dịch vụ logistics, tùy cấp độ, thấp thì làm bốc xếp tới cửa kho, mạnh hơn thì sẽ quản lý kho luôn, nhưng sớm muộn thì năng lực logistics của DN sẽ phải tăng lên và sẽ làm thêm nhiều tác vụ. Mấu chốt ở đây là sự đầu tư đào tạo nguồn nhân lực, quy trình và công nghệ. Rất nhiều doanh nghiệp logistics Việt Nam than phiền không đủ ngân sách để đầu tư các giải pháp. Đây là thời điểm để không thể nói Không với số hóa trong vận hành logistics nữa vì đã rất trễ rồi. Giải pháp trong nước đủ đa dạng và sát thị trường, như của Smartlog, Abivin, Logtech, TK Solutions, DSC,.. anh em thoải mái chọn lựa.
Túm lại một điều, thiên hạ bên ngoài chỉ nghe nói thị trường logistics Việt Nam lớn, màu mỡ, nhiều deal to. Anh em bên trong ngành thì than như bộng vì Covid, khách hàng ít hàng hóa, tắc nghẽn đủ thứ, không có tiền làm phần mềm, ko có tiền đào tạo, bị mất nhân sự về tay DN nước ngoài. Tất cả chỉ là góc nhìn. Trong Nguy luôn có Cơ.
Ý cuối trước khi kết bài, là Anh em người Việt Nam mình nên đoàn kết lại, ngồi lại và trao đổi với nhau thẳng thắn để định hình lại một mặt bằng giá mới và hợp lý. Chỉ cần 5/10 đơn vị lớn nhất đồng thuận thì câu chuyện này sẽ được thông qua. Dự báo của mình là giá kho sàn, dock thấp ở khu Sóng Thần sẽ tầm 80-100k/m2/tháng, các kho đẹp và hiện đại, mới như ITL ICD TCST, TBS Logs, U&I ở VSIP sẽ có giá mới tầm 100-150k/m2/tháng. Mặt bằng giá này sẽ giúp DN Dịch vụ logistics Việt Nam có ngân sách đầu tư về mặt bằng lương cho nguồn nhân lực, đầu tư vào phần mềm và năng lực quản lý, khi đó mới thực sự giúp gia tăng năng lực cạnh tranh logistics của doanh nghiệp Việt Nam.
p/s: Link bài của JLL về thị trường logistics Châu Á năm 2019: bức tranh sáng lắm.
Comments