Hôm qua, khách hàng gọi điện, hỏi có tham gia Gói thầu Dịch vụ Logistics không? Okie, chơi! Nhưng hình như khách cũng gửi cho 20 anh em tên tuổi trong ngành, ai cũng biết.. À, thế là anh em mình sắp "oánh nhau" để "đoạt mỹ nhân" nhỉ? Thế nên lại phải viết bài giải thích cho rõ vấn đề.. Logistics trong bài này được hiểu là CONTRACT LOGISTICS.
Một chai nước kiềm ion, ví dụ như Fujiwa Vietnam, sản xuất ra là X, bán ở tạp hóa là X+y, ở siêu thị là X+yy, ở Cửa hàng tiện lợi là X+yyy, ở Sân bay là X+yyyy, ở đỉnh Landmark 81 - Tòa nhà cao nhất Việt Nam là X+yyyyy. Nghĩa là, kể cả một thứ mà Giá sản xuất là X, người ta vẫn chấp nhận mua luôn phần GIÁ TRỊ GIA TĂNG trong những bối cảnh cụ thể. Khách hàng họ MUA GIÁ TRỊ chứ không phải MUA GIÁ THÀNH.
Vậy thì, thứ rất VÔ HÌNH như DỊCH VỤ LOGISTICS, hiện vẫn đang được quy đổi theo SO SÁNH TRÊN GIÁ BÁN, ví dụ: $x/pallet/tháng, $y/tấn/tháng. Đó là góc nhìn của người làm TÀI CHÍNH, MUA HÀNG nhưng không phải là góc nhìn của người làm Vận hành.
Mình chia sẻ góc nhìn từ phía NGƯỜI BÁN dịch vụ LOGISTICS NHÉ.
CHẤT LƯỢNG KHO VÀ TRANG THIẾT BỊ
Kho trong logistics cũng y như khách sạn cho dễ hiểu. Khách sạn có loại 3 sao, 4 sao và 5 sao. Kho cũng vậy. Nhưng đây là phần.. vô hình. Khách hàng mô tả yêu cầu về tiêu chuẩn kho hàng thường rất chung chung: an ninh, an toàn, có PCCC,.. (khoảng hơn mười tiêu chí).
Hiện chưa có bảng đánh giá Xếp hạng cấp độ chất lượng kho hàng logistics Việt Nam như bên ngành khách sạn. Cũng vậy, xe nâng chạy điện sẽ khác hẵn xe nâng chạy dầu. Chưa kể, kho có dock thủy lực hay không cũng là yếu tố thuận tiện cho nhiều loại xe khác nhau. Cho nên, để giữ một Trung tâm dịch vụ logistics XANH - SẠCH - ĐẸP là một nỗ lực không hề nhỏ. Yếu tố này thường ít được cân nhắc khi đánh giá.
CHẤT LƯỢNG NHÂN SỰ
Một công ty dịch vụ logistics cố gắng làm giá rẻ, thì không thể trả lương phù hợp cho nhân sự. Khi đó, nhân sự đã cắn răng làm lương thấp thì sẽ sinh ra vòi vĩnh, đòi hỏi, cào cấu các thể loại. Mình từng trực tiếp trong vai người đi phụ xe, đi từ kho hàng của P&G do DHL phụ trách dịch vụ, đã chứng kiến tận mắt các làm việc của đơn vị bốc xếp. Các em ấy nói rất thẳng: "Anh muốn tụi em làm đàng hoàng, hàng không hư bể thì phí ở đây là xx đồng/xe. Còn thì, tùy anh nha". Các bạn ở vị trí của anh tài xế giao hàng mới hiểu, chỉ cần quăng quật cái thùng hàng, hàng hỏng, là anh tài xế lãnh đủ.
Thế nên, chỗ nào cũng có những quy tắc như vậy ở những bộ phận rất nhỏ. Thế là tài xế chi tiền, và cũng tìm cách claim tiền này lại, bằng cách này hay khác. Cũng có những đơn vị làm rõ ràng, minh bạch và tài xế không phải chi trả những chuyện ngoài hóa đơn như vầy. Cho nên, đã hiểu thì phải hiểu cho đúng về tính muôn mặt trong đánh giá GIÁ DỊCH VỤ là thứ có thể bị bóp cách này hay cách kia mà thôi.
CHẤT LƯỢNG VỊ TRÍ
Trong cấu trúc chi phí dịch vụ phân phối từ Tổng kho về các Nhà phân phối/đại lý của hàng tiêu dùng nhanh, cơ cấu chi phí Kho chỉ khoảng 20-30% trong khi Vận tải chiếm 60-70% tổng chi phí dịch vụ logistics. Cho nên, vị trí kho càng gần nơi phân phối, ít kẹt xe là tuyệt vời nhất vì giúp giảm Total cost.
Xét ở góc độ đó, thì Vị trí là một Vũ khí cạnh tranh quan trọng của Nhà cung cấp dịch vụ logistics. Chẳng hạn, một kho hàng ở phía bên kia ngã tư 550 - vốn rất hay kẹt xe, là khác hẳn các kho hàng ở phía ngược lại. Yếu tố này phải được phản ánh vào giá của vị trí, nghĩa là Giá thuê kho của 2 kho gần nhau không nhất thiết phải bằng nhau nha.
TRÁCH NHIỆM VỚI RỦI RO
Trong dịch vụ logistics, Rủi ro là không thể thiếu. Kiểm kê kho bao giờ cũng sẽ thấy thiếu hàng hóa và đem bắt đền ông giữ kho. Hàng trong kho kiểu gì cũng sẽ có những thùng hàng bị hư hỏng hoặc bị móc ruột. Thực tế cực kỳ khó quy trách nhiệm một cách rạch ròi. Chẳng hạn, bộ phận sản xuất mà muốn chơi chiêu, giao hàng thì full pallet nhưng bên trong pallet bị thiếu vài thùng ở giữa. Hoặc hàng hóa có thể bị hao hụt tự nhiên, hoặc đơn vị vận tải không giám sát được bốc xếp làm sai, hư hàng hóa rồi cũng không đủ người giám sát.
Nên bản thân NHÀ CUNG CẤP DỊCH VỤ LOGISTICS luôn phải ước tính một tỷ lệ rủi ro trong làm hàng hóa để khi xảy ra vẫn phải có tiền mà đền. Chi phí này dẫu sao vẫn thấp hơn chi phí bỏ ra giám sát 100% minh bạch/quy được trách nhiệm.
BIẾN ĐỘNG VÀ LÒNG NGƯỜI
Là một người đi làm, Bạn muốn lương tháng cố định hay lên xuống thất thường? Dĩ nhiên, đã chọn cách an toàn thì ai cũng muốn lương ổn định, phải không? Vậy bạn có biết trong thực tế của hàng tiêu dùng nhanh, 2 tuần đầu của tháng là thời gian khá rảnh rỗi, đơn hàng ít, và 2 tuần cuối thì chạy gấp 3 lần để bù cho giai đoạn chậm chạp. Logistics phải chạy theo sự đều đặn của hàng sản xuất ra và biến động của cách bán hàng. Nên lực lượng nhân sự lúc nào cũng phải duy trì.
Thế rồi, bên Mua dịch vụ hỏi, sao không đi thuê lao động theo ngày/giờ? Dạ thưa, có hết, vấn đề là giá thôi. Lương công nhật 300-500k/ngày cho một mối quan hệ không cam kết, anh có chấp nhận trả không? Nên Bên cung cấp dịch vụ logistics rất khổ tâm trong bài toán tối ưu hóa về nhân sự: NHÂN SỰ PHẢI BIẾT LÀM VIỆC, TIN TƯỞNG ĐƯỢC, VÀ GẮN BÓ ĐƯỢC LÂU DÀI MÀ HÀNG HÓA THÌ BIẾN ĐỘNG THẤT THƯỜNG. (may là chưa làm hàng kiểu Lazada/Shopee/Tiki/Sendo khi chạy chiến dịch ha). Vậy nên, phải hiểu và cảm thông với Bên cung cấp dịch vụ logistics nha!
HIỂU ĐÚNG VỀ GIÁ DỊCH VỤ LOGISTICS
Mình rất hiểu áp lực của Bộ phận Mua hàng của các công ty Sản xuất là Tìm cách giảm Cost (chứ không phải giảm giá nhé). Cách dễ thấy nhất là cứ đấu thầu hàng năm, cạnh tranh sòng phẳng, coi ai tốt và GIÁ THẤP NHẤT thì chọn.
Thực ra, dịch vụ logistics nó không phải là thứ tiêu chuẩn như suất ăn công nghiệp hay dịch vụ giặt ủi, vốn có tiêu chuẩn rõ ràng. Nó được thực hiện bởi những con người có trái tim, có tâm hồn, biết yêu ghét.
Dịch vụ logistics vê bản chất là đẩy những nhức đầu, rắc rối và trách nhiệm trong quản lý kho TRONG NHÀ MÌNH sang một NHÀ CHUYÊN NGHIỆP, đã vậy, lại còn bắt phải làm COST-BREAK-DOWN để chứng minh là ông đang làm MẮC SO VỚI THỊ TRƯỜNG, KHÔNG GIẢM GIÁ CHÚNG TÔI CHỌN ÔNG KHÁC.
Đấy là cách rất chi là khó cho các bạn DỊCH VỤ LOGISTICS - CÁNH TAY NỐI DÀI CỦA NHÀ SẢN XUẤT - LÀ PARTNER CHỨ KHÔNG PHẢI CHỈ LÀ NHÀ CUNG CẤP OVERNIGHT.
Tóm lại, mình chỉ muốn làm rõ một quan điểm: HÃY XEM NHÀ CUNG CẤP DỊCH VỤ LOGISTICS LÀ PARTNER, CHÂN THÀNH VÀ CÙNG NHAU XÂY DỰNG MỐI QUAN HỆ LÂU DÀI, CÙNG NHAU THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP TỪ HAI PHÍA ĐỂ CẮT GIẢM CHI PHÍ CHO NHAU, THAY VÌ ĐI DÙNG GIÁ ÔNG NÀY ĐỂ ĐẬP ÔNG KIA.
Xin lỗi, LÀM LOGISTICS CŨNG CÓ CÁI TỰ TRỌNG CỦA NGHỀ LOGISTICS, CHÚNG MÌNH LÀM RA GIÁ TRỊ NHƯNG ĐỪNG ĐỂ ANH EM TRONG NGÀNH NÀY ĐI ĐÁNH NHAU VÌ GIÁ BÁN.
Thị trường Logistics thực ra rất nhỏ, mình có thể điểm danh Top 20 là ai, đang phục vụ khách hàng nào, kho ở đâu, kho đầy chưa (vì đầy thì cũng chịu thôi, không thêm khách mới được đâu). Mình chỉ muốn một thị trường hợp lý để anh em cùng nhau đồng hành phát triển (vì khách hàng thấy thuê ngoài mắc quá thì tự làm luôn cho nhanh - đỡ suy nghĩ), không đánh nhau về giá, mà tập trung vào chất lượng dịch vụ, nhân sự, anh em lao động yên tâm gắn bó với nghề, đối xử với nhau chân thành và nhân văn!
Còn mình, nói thêm, là GIÁ DỊCH VỤ LOGISTICS NHẤT ĐỊNH SẼ TĂNG, chí ít là khu vực Sóng Thần vì mặt bằng chi phí tăng, đại lộ Độc Lập đang được nâng cấp, NHƯNG GIÁ TRỊ CŨNG SẼ TƯƠNG ỨNG, thành ra, xin đừng mất công MỞ THẦU để ép anh em trong ngành logistics làm gì, dành thời gian đó phát triển quan hệ với PARTNER MÀ ANH CHỊ THẤY PHÙ HỢP SẼ TỐT HƠN!
Trân trọng và Yêu thương!
Comments