Anh Tài kính mến,
Em biết anh từ lâu, ngưỡng mộ về nỗ lực và kết quả vĩ đại của Anh. Nên những ý em sắp nêu ra là mang tính góp ý cho Quý công ty, không phải hàm ý tiêu cực. Em biết là gửi email thẳng cho các bạn bên Ban QHCĐ chắc cũng còn lâu lắm mới tới tai anh, nên em dùng FB luôn cho nhanh.
Ngày 19/05/2022, trong cuộc họp trực tuyến Cập nhật kết quả kinh doanh hàng quý, anh Tài có chia sẻ với Cổ đông TGDĐ về hoạt động logistics của TGDĐ, trong đó có nêu mấy ý:
- Logistic ở Việt Nam là một ước mơ, ở Việt Nam mình chưa có ai làm ra hồn, bài bản.
- Tôi sang Nhật và Châu Âu, thấy bên đó dùng 3rd Party Logistics (3PL) nhận lệnh giao hàng tự thu xếp giao ah2ng rất integrity nhưng Việt Nam mình không ai đủ năng lực.
- Chúng tôi nhả việc vận tải cho nhà thầu bên ngoài, sau vài ba tháng đầu hàng, logistic tại Việt Nam cực kì underdevelop!
- Ai đủ sức mạnh ở Việt Nam build công ty logistic đủ mạnh chắc người đó sẽ thắng. Hy vọng các bạn nước ngoài lắng nghe được có sức mạnh vào Việt Nam xây dựng.
Câu cảm thán của anh Tài có phần đúng và chưa đúng, nhưng nếu anh Tài đồng ý quan điểm "Tôi là nguyên nhân của mọi vấn đề" thì sẽ không buông lời cảm thán như vậy và cũng không bỏ công đi xây dựng Công ty Toàn Tín (CÔNG TY CỔ PHẦN LOGISTICS TOÀN TÍN) làm gì. Sau đây là những Phân tích và Đề xuất của em cho TGDĐ về mặt Logistics.
PHÂN TÍCH
1. Trên 90% doanh số của TGDĐ là tại chuỗi cửa hàng bán lẻ, nên hoạt động logistics chính rất đơn giản: i) NCC giao tận cửa hàng (vd: giao tại BHX, ĐMX, TGDD,..) chủ yếu ban đêm hoặc giờ thấp điểm ii) NCC nhỏ giao thông qua hệ thống kho trung tâm của TGDD. Đối tượng giao hàng là thùng carton/thùng nhựa, khay/sọt,.. dễ dàng xử lý. Mảng online của TGDD còn rất bé và giao thông qua các đội giao hàng bên ngoài, cũng chưa có planning gì nhiều. Cho nên, yêu cầu đầu bài của TGDĐ là rất đơn giản, khó đánh giá trình độ và không đại diện được cho trình độ logistics Việt Nam.
2. Nghiệp vụ vận hành kho của TGDD là khá đơn giản, nhập hàng, sau đó tồn trữ hoặc chia chọn ngay (X-docking), rồi load lên xe tải. Nhìn vào video clip của công ty Toàn Tín có thể thấy trong kho của TGDD là chưa dùng Barcode quản lý vị trí hàng hóa trong kho, chưa thấy dùng máy quét barcode, là đủ biết trình độ quản lý kho TGDD đang ở mức 1.5/4. (4 được hiểu là dùng Robot Kiva như kho Amazon). Ở Việt Nam mình, kho Tiki có áp dụng Robot rồi, TGDD có thể sang tham khảo, đó là ở cấp độ 3.0. Còn kho cấp độ 2.5 đến 3.0 thì có thể qua kho chia chọn tự động của Vietel Post (ở Tân Bình), Vietnam Post (ở Hiệp Phước) để tham khảo.
3. Về vận tải, bản thân TGDD cũng chưa có phần mềm TMS để quản lý chuyên nghiệp hoạt động giao hàng, chỉ có giao cho các nhà vận tải giao hàng. Ngay cả các công ty logitics thân thiết với TGDD như ABA Cooltrans (có dùng Oracle TMS) hay Nhất Tín (có hệ thống TMS tự build) thì mức độ dùng công nghệ vẫn chỉ ở cấp độ 2.0 - 2.5 thôi. Thời đó, nghe nói TGDĐ từng muốn dùng công nghệ RFID để quản lý hàng giá trị cao như Tivi, tủ lạnh, điện thoại tablet nhưng vì lý do năng lực công nghệ hay ngân sách gì đó mà dự án vẫn dừng ở mức ý tưởng.
4. Năm 2022, kế hoạch doanh số của TGDĐ 144 ngàn tỷ (nguồn: https://mwg.vn/) vẫn tiếp tục tăng trưởng mạnh. Năm 2021, Tập đoàn TGDĐ lập ra công ty Logistics Toàn Tín với tổng mức đầu tư dự kiến là 100 tỷ và chưa có hoạt động đáng kể (tham khảo thêm về Toàn Tín tại: https://www.youtube.com/watch?v=g7YGx90xOwM). Nếu giả định chi phí logistics của TGDĐ chỉ là 0.5%/doanh thu tương đương 720 tỷ đồng và outsource hết qua Toàn Tín thì đây đã là con số khổng lồ, tương đương doanh thu trong top 20 các công ty 3PL Việt Nam (không tính hoạt động Freight forwarding nhé - ví dụ Doanh thu của Transimex là trên 2,000 tỷ nhưng doanh thu từ hoạt động Kho Vận là tầm 600-800 tỷ thôi).
5. TGDĐ đang triển khai theo chiều rộng, nghĩa là tận dụng mạng lưới điểm "touch point khách hàng" rộng và dịch vụ/trải nghiệm khách hàng tuyệt vời để chiếm lĩnh tỷ trọng chi tiêu trong ngân sách người dùng, từ đó mở rộng "rổ sản phẩm" - vd, từ điện thoại --> điện máy --> bách hóa --> dược phẩm --> xe đạp --> đồ trẻ em --> nữ trang, đồng hồ --> vân vân và mây mây. Điều này kỳ thực là áp lực siêu to khổng lồ cho khối back-office, trong đó, mảng Kho - Vận sẽ là điểm nghẽn hoặc là điểm kém tối ưu trước tính phức tạp của nguồn hàng hóa. Ví dụ: hàng Bách Hóa xanh là ít nhất 2 kho khác nhau: kho thông thường và kho bảo quản nhiệt độ (mát/lạnh), kho trung chuyển hàng Dược phẩm thì phải đáp ứng tiêu chuẩn GSP, kho hàng giá trị cao nhỏ lẻ như Labtop, điện thoại phải có cách lưu trữ riêng so với hàng cồng kềnh như Tủ lạnh, Máy giặt, máy lạnh, kho máy lạnh thì lại phải có phụ kiện như ống đồng, .. Bạn nào từng đi vào kho của Co.op Mart, Mega Market, Big C, Nguyễn Kim,.. sẽ hiểu điều này. Mình thì đã trực tiếp "ăn nằm" với các đơn vị trên nên hiểu rõ những khó khăn của các anh em vận hành kho vận và logistics.
Nhận xét: Nên việc lập ra công ty Dịch vụ logistics Toàn Tín là định hướng đúng nhưng cách làm chập chững như hiện nay, bao gồm Công nghệ yếu và Nhân sự chưa bắt kịp nhu cầu thì Toàn Tín còn xa lắm để có thể theo đuổi mục tiêu có được một công ty logistics xứng tầm với tốc độ tăng trưởng của TGDĐ.
ĐỀ XUẤT
1. Công nghệ về logistics ngày nay đủ rẻ và đủ phổ thông để thay vì Tự build, TGDĐ có thể tính toán phương án thuê và tích hợp vào ERP, thay vì cứ chăm chăm tự build. Năm 2010, TGDĐ tự hào có hệ thống ERP tự build đáp ứng được khả năng scale up, không cần dùng các giải pháp nặng đô của SAP, Oracle, nhưng nay đã là 2022 và với tốc độ phát triển hiện nay của công nghệ, chỉ cần API là TGDĐ trang bị được cho nhân viên logistics giải pháp số hóa vận hành một cách vô cùng nhẹ nhàng. Điểm mấu chốt nằm ở quan điểm lãnh đạo: TGDĐ trước giờ vẫn thích công nghệ "Cây nhà lá vườn", thích tự build mọi thứ hơn là gắn những thứ ngoại lai vào.
2. Trình độ nhân lực logistics của TGDD hiện nay chỉ ở tầm trung bình thị trường (gọi là tầm paper-based), chưa bằng Co.op Mart, Nguyễn Kim... Co.op Mart mạnh dạn outsource vận hành kho cho U&I Logistics, Nguyễn Kim thì outsource cho Duy Hưng Logistics, Mega Market thì outsource kho X-docking cho CJ Gemadept Logistics. Đủ thấy xu hướng của các nhà bán lẻ là đi outsource hoạt động logistics chứ không đi "ôm" công tác tay chân, ít tạo giá trị này. Vậy, TGDD có can đảm đầu tư mạnh để Toàn Tín trở thành công ty mạnh như Gemadept Logistics, U&I Logistics, Duy Hưng Logistics không? Cái vướng nhất của các công ty ra sau như Toàn Tín là quỹ đất đẹp để làm kho là không còn hàng giá tốt. Thứ hai là, về phía nhân sự, bản thân anh Tài từng phát biểu: "Mặt yếu của chúng tôi là hình như tổ chức này rất khó đón nhận những người ban ngang từ bên ngoài vào. Chúng tôi cho rằng đó là mặt yếu nhất của mình" nguồn: https://cafebiz.vn/diem-yeu-nhat-chua-co-loi-giai-trong-quan-ly-nhan-su-cua-the-gioi-di-dong-trong-mat-ong-nguyen-duc-tai-20180224105832994.chn. Riêng trong lĩnh vực Logistics, nhân tài người Việt Nam là khá nhiều, nhưng để thu hút được đội ngũ ấy hòa nhập vào văn hóa của TGDĐ lúc này là không dễ dàng.
3. Các đặt đề bài "nhá hàng cho nhà vận tải ngoài 3 tháng rồi đầu hàng" là cách đặt vấn đề sai. Chuyện nhà vận tải đó không đáp ứng yêu cầu của TGDĐ không có nghĩa là ngành logistics Việt Nam yếu. Việt Nam mình có bối cảnh, hạ tầng khác xa Nhật, châu Âu - những thị trường trưởng thành, nên cách đặt vấn đề của anh Tài là khập khiễng. Đánh giá này cần phải công tâm, hợp lý thì anh Tài mới có thể ra quyết định hợp lý về mặt logistics cho TGDĐ. Các Công ty Việt Nam mạnh về Contract logistics gồm: Gemadept, Transimex, Vinafco, ITL, ICD Tân Cảng Sóng Thần,.. Các công ty Express mà TGDĐ quen tên như Nhất Tín thì nghiệp vụ chính là Last mile delivery, chưa bằng Vietel Post hay VN Post. Các công ty vận tải lạnh mà TGDĐ quen như ABA Cooltrans thì cũng không đại diện hết cho Vạn Công Thành, Ánh Dương Xanh, Tân Bảo An, Green Cooltrans,.. Nên Việt Nam mình còn nhiều công ty logistics mạnh lắm anh Tài ơi, có thể phòng Procurement chưa sourcing đủ hết thị trường cho anh đâu. Việc thử nghiệm 3 tháng rồi đánh giá bên ngoài sai nên cho thực hiện rà soát lại từ chính người ra đầu bài và đánh giá. Logistics, nói vậy chớ, cũng là Tiền nào Của nấy!
Tóm lại, em nghĩ là riêng về lĩnh vực logistics, anh Tài nên gặp gỡ thêm nhiều người Việt Nam mình để có thêm góc nhìn, gỡ bỏ những "điểm mù" mà có thể chưa ai nói với anh, rồi hẵng kết luận chuyện logistics cho TGDĐ, cũng như nhận định về năng lực logistics Việt Nam, anh nhé.
Kính chúc anh Tài và đội ngũ TGDĐ luôn mạnh mẽ và gặt hái nhiều thành công.
p/s: Em cũng học Landmark Forum và Advanced Course rồi ạ. Em cũng là Fan của anh Nguyễn Dương - tác giả cuốn Trải nghiệm khách hàng xuất sắc. Em cũng đọc các bài viết về TGDĐ khá nhiều để trân trọng con đường mà TGDĐ đang đi.
Trân trọng và Yêu thương,
Comentários