Trong Tập 1, Sharktank mùa 5, bài Pitch của Jungle Boss Tours, Shark Bình đã nói một câu như vậy. Ở vai trò của một người trong cuộc, mình rất đồng tình với quan điểm này. Vì sao?
1. KHI "CƠM NO, ÁO ẤM", NGƯỜI TA LÀM BIẾNG SUY NGHĨ.
Thử nghĩ lại thuở hàn vi đói khổ, có phải các Start up chỉ sống bằng giấc mơ, bằng tinh thần, đúng không? Trong cái khó nó ló cái khôn. Mình có mạnh dạn "Đại náo" Sharktank mùa 2 khi trong túi không có tiền, là bởi có tâm thế của một người giàu (dù chưa hề giàu). Cái tâm thế đó cho mình tự tin để thi đâu đậu đó, đi Pitching ở Hàn quốc, Thái Lan, Hà Nội mà chả sợ ai. Hồi đó, mình tự tin sang đàm phán với hãng tàu CMA-CGM, với Vietnam Post, với Tập đoàn TTC.. là tâm thế của một chuyên gia hiểu chuyện. Hồi đó, cuộc sống khó khăn là môi trường để cho mình xoay sở, tìm mọi cách để tồn tại và nuôi dưỡng giấc mơ. Giấc mơ không đủ lớn, sao có thể có được khí chất đó? Và cũng vì nguồn lực có hạn, nên phải nghĩ cho nhanh, làm cho lẹ, chứ không thì lại tới kỳ trả lương tiếp theo rồi. Có mấy ai nghĩ mình và các cộng sự Smartlog đủ khả năng làm một sự kiện kiểu như vầy với ngân sách chỉ 10 triệu đồng ko?
Còn khi có tiền, việc đầu tiên chúng ta thường nghĩ là lo cho Vợ Con, sắm cái nhà, tậu con xe, sau đó thì phải lấy xe chở Vợ Con đi chơi chớ, rứa là cái tâm huyết, sự tập trung nó bị phân tán ra, thì còn đâu cái đầu nhanh nhạy trước đây? Lịch sử đã ghi nhận, chỉ khi đau khổ, buồn chán cùng cực thì các Nhà văn, Nhà Thơ, Nhạc Sỹ mới có những tác phẩm để đời, kiểu như "Những người khốn khổ", "Truyện Kiều", "Lão Hạt", "Sống mòn", "Diễm Xưa", đúng không nè?
2. TIỀN CỦA MÌNH THÌ MỚI XÓT, TIỀN CỦA NHÀ ĐẦU TƯ THÌ..CỦA NGƯỜI TA MÀ.
Làm Startup, ai chả từng đem hết tài sản cá nhân đóng góp cho công ty, chả tính toán gì. Đi gặp khách hàng 20-30km, khi công ty nghèo, thì anh em cũng cắn răng chạy xe máy và không một lời kêu than. Về văn phòng, ăn trưa chung, có gì ăn nấy, chả trách móc ai. Sếp thì ngủ trên Sofa, nhân viên trải chiếu ngủ la liệt trong văn phòng là chuyện thường tình. Tiền của mình là mình sẽ tính kỹ, chọn lựa chi li, đúng không nè?
Còn khi Nhà đầu tư rót tiền vô thì: văn phòng phải thế này, đồng phục phải thế kia, máy tính thì cứ phải là Macbook này nọ đồ, phải du lịch ở resort 5 sao cho thiên hạ lác mắt. Các bạn cứ quan sát đi sẽ thấy sự thay đổi của các Start up khi nhận được đầu tư vào. Họ không còn giữ được cách suy nghĩ cho mình, mà là đang suy nghĩ chuyện Xài tiền của người khác.. một cách hợp lý, bù cho nỗ lực trước đó. Okie fine, có tiền muốn làm gì cũng được, nhưng tốt nhất, hãy làm điều tạo ra giá trị và như những gì cam kết khi nhận vốn góp!
3. GỌI VỐN THÀNH CÔNG ĐÃ LÀ THÀNH CÔNG?
Khi Start up ABC nào đó gọi được xyz triệu đô, cả thiên hạ tung hoa chúc mừng. Mình cười: "Cầm tiền đấy bỏng tay!". Nhận tiền nhiều mà không "tiêu hóa" được là cả một vấn đề. Bạn thử nghĩ các Start up từng gọi vốn thành công trong 3 năm qua, giờ này ra sao? Bạn có từng hỏi, nếu Tiki, Ecotruck, GHN, Logivan.. gọi vốn thành công như vậy, sao vẫn miệt mài tiếp tục gọi vốn, hết vòng này đến vòng khác? Dòng tiền kinh doanh không đủ bù đắp cho vận hành và đầu tư mở rộng? Bạn có từng đọc tin Shopee đang cắt giảm nhân sự "massively"? Bạn có từng đọc tin "Startup Việt được SoftBank đầu tư giải thể công ty Dịch vụ Propzy"? Đời Start up nó khó lắm, chả dễ dàng gì đâu, nên đừng chỉ nhìn thấy một khía cạnh vấn đề gọi vốn thành công rồi đi suy luận phần còn lại.
Mình biết thể nào cũng sẽ có comment hỏi mình "Thế tại sao anh gọi 5 triệu đô cho Smartlog năm 2018?". Vì mình tin vào giá trị công ty, tin vào những gì đội ngũ Smartlog đã làm và đang làm. Niềm tin có thể đúng với mình và không đúng với người khác, nhưng ngay cả Niềm tin còn không dám, thử hỏi chúng ta có thể làm được điều gì lớn hơn chăng? Mình đã học được nhiều bài học từ lần gọi vốn 116 tỷ năm 2018 ở Sharktank, và mình vẫn giữ vững niềm tin về con đường Start up Việt đi ra thế giới!
Tóm lại một điều, Start up nguồn lực mỏng, yếu nên cần vốn nhưng không cần nhiều!,Chủ yếu là, một tháng cần "đốt" bao nhiêu tiền, "đốt" trong bao lâu, bao giờ lấy lại tiền trả cho nhà đầu tư. Nếu mà 12 tháng mà chưa trả lại được tiền cho nhà đầu tư thì thôi, bỏ qua, làm cái khác cho nó nhanh, vờn nhau làm gì!
Comentarios